Jak metody szybkich podpowiedzi (RPM i S2C) otwierają drzwi do komunikacji w spektrum.
Spektrum autyzmu to zbiór wyzwań, które wpływają na zdolność do komunikacji i społecznego funkcjonowania. Coraz więcej badań wskazuje, że trudności w komunikacji niewerbalnych osób w spektrum autyzmu wynikają z podłoża motorycznego nie poznawczego.
Nie ma wątpliwości, że:
- Mowa jest sprawnością motoryczną
- Cała komunikacja opiera się na precyzyjnych zdolnościach motorycznych
- Pisanie na klawiaturze jest sprawnością motoryczną
- Śledzenie tekstu wzrokiem podczas czytania jest również sprawnością motoryczną
Badania dowodzą również, że u niemówiących osób w spektrum autyzmu występuje apraksja czyli ograniczona zdolność do wykonywania celowych ruchów w zakresie motoryki małej. Ich zdolność wykonywania precyzyjnych ruchów, wymagających kontrolowania palców i innych drobnych mięśni np. ruchów gałki ocznej jest drastycznie ograniczona. Dużą trudnością są dla nich zatem:
- Planowanie ruchu
- Rozpraszanie się
- Powtarzalne zachowania stymulacyjne
Elizabeth Vosseller – terapeutka od 25 lat pracująca z osobami niemówiącymi, twórczyni metody S2C wyjaśnia:
„Problem nie polega na tym, że »Ja nie rozumiem«. Nie polega też na tym, że »Ja nie chcę«. Problem polega na tym, że »Nie mogę zmusić do tego mojego ciała«.”
Na szczęście myślenie jest kognitywne. Język jest kognitywny.
To daje ogromną nadzieję i szansę na zbudowanie kompetencji komunikacyjnych u osób w spektrum autyzmu borykających się z apraksją. To daje podstawę do zmiany myślenia o tych wyzwaniach jako o wyzwaniach natury motorycznej a nie poznawczej.
Rozpoznając właściwie mechanizmy zakłócające komunikację możemy uczyć je przełamywać i kontrolować. Możemy uczyć sposobów wykorzystania motoryki dużej, czyli wykonywania ruchów dużych mięśni, do literowania słów na tablicach literowych a później na klawiaturze.
Podstawowym założeniem tych procesów terapeutycznych jest:
- Domniemanie kompetencji
- Stałe stymulowanie koncentracji, procesu myślowego i ruchowego
- Uczenie wykonywania celowych ruchów oka i ręki, odnalezienia wzrokiem poprawnej litery/odpowiedzi, podnoszenia ręki i poprawnego wskazywania na tablicy literowej lub klawiaturze.
- Dopuszczenie również innych bodźców sensorycznych, takich jak wskazówki głosowe czy ruchowe aby przełamywać mechanizmy zakłócające i pobudzać koncentrację.
Niezależnie od tego z jakiego podejścia terapeutycznego korzystamy ważne jest, aby zapewnić niewerbalnym osobom w spektrum autyzmu odpowiednie wsparcie i zrozumienie. Aby podejść do tematu z szerokim spektrum informacji i krytycznym myśleniem, korzystając z aktualnych publikacji naukowych i doświadczeń praktyków.
Liczne świadectwa osób, które doświadczyły skuteczności metod opartych na umiejętnościach ruchowych wraz z badaniami naukowymi budują optymizm w zakresie ich zastosowania.
Historie niewerbalnych samorzeczników:
Ido Kedar „ Ido in Autismland” ( „Ido w Krainie Autryzmu” wydana w Polsce w 2022), Ido miał 7 lat kiedy jego życie odmieniło się dzięki metodzie Rapid Prompting Method
Gregory Tino „The Autistic Mind Finally Speaks: Letterboard Thoughts” („Autystyczny Umysł Wreszcie Mówi: Myśli z Tablicy Liter” 2020) – Gregory miał 24 lata, gdy jego życie odmieniło się dzięki Spelling to Communicate.
J.B. Handley i jego 18-letni syn Jamison „Underestimated” („Niedoceniony”, Skyhorse Publishing, 2021).
Badania:
„Journal of Autism and Developmental Disorders” zatytułowana „Rapid Prompting Method and Autism Spectrum Disorders: Systematic Review and Meta-analysis”.
Literatura:
Wagner, S. (2010). Rapid Prompting Method: Research Review.
Bennie, M. (2014). Communication Options in Autism: A Critical Review.
Iyengar, S. S. (2013). Out of Autism: A Journey of Recovery for Otto Kedar.
Barry, J. (2019). Autistic in the Workforce: Inspiring True Stories of Autistic Entrepreneurs and Autistics Turned Professionals.
Mukhopadhyay, T. R. (2008). How Can I Talk If My Lips Don’t Move?: Inside My Autistic Mind.
Soma Mukhopadhyay „Developing Motor Skills for Autism Using Rapid Prompting Method: Steps to Improving Motor Function”
